Her enerji projesinin kendi özel şartları var, bunları kopyala yapıştır hale getirmek, ürünleştirmek, enerji dünyasındaki önemli optimizasyon konularından ve sorularından biri. O nedenle bu sektörde gerçekten sorunu anlayan ve o soruna özel çözüm üretebilen birisinin katma değer yaratmaması imkansız. Ve tamda bu nedenle, daha fazla süreç ve mühendislik optimizasyonu için, sektörde daha çok endüstri mühendisine ihtiyaç olduğunu düşünüyorum.
Hal böyle iken sektöre yerleşmiş bir ezberi, proje özelinde yapılamayan bir optimizasyonu konuşmak gerekli. DC/AC Oranı. Vakti zamanında herhangi bir standart / literatür / optimizasyon çalışılmadan tamamen o günün teknik karar veren kişileri tarafından belirlenen bir ezber olarak; önce 1 , sonra 1,1 sonra 1,15 ve sonra 1,2 oranları karşımıza çıktı. Yani bugün lisanssız yapılmış 6000 MW projenin DC/AC oranı neden 1,2 ile sınırlı diye sorduğumuzda cevap çokça bir tek kişiye çıkıyor. Halbuki sonrasında yapılan Lisanslı Ges Projelerinde ve hatta YEKA’da bu ezberin nasıl keskin değiştiğini hep birlikte gördük.
Şimdi çatı projelerinde, lisanssız projelerde oturmuş ezber, maalesef aynı şekilde devam ediyor. Kişiler gidiyor bıraktıkları miras devam ediyor. Ama fundemental olarak tamamen yanlış şekilde. Bu yanlışlığı bir örnekle anlatmak daha doğru olacak.
** Sözleşme gücü 250 kW olan ve
**Çatısına tamda 250 kWp sığabilen bir tesisin,
AC gücü ne olmalıdır ? Verilmiş bir çok teklife bakıldığında sektörün neredeyse tamamı AC gücün 250 / 1,25 = 200 kW ve hatta biraz daha altında olmasına kanaat getirmiş durumda. Sebep DC/AC oranı ile ilgili 1,2 veya 1,25 veya 1,3 olur ezberi.
Peki 250 kWp’e göre panel, konstrüksiyon, kablo vb. majör yatırımlar yapılmışken tesisin çıkış gücünü 200 kW ile limitlemek, üretimin önemli bir bölümünü hiç kullanmamak anlamına gelir mi ? Evet. Ve yazın bir çok ayında 250 kWp üretebilecek sistem, 200 ile limitlendiği için önemli bir üretim kaybı yaşanır.
Peki gerçekten olması gereken nedir ? Eğer santral maksimum ürettiği ay ve günlerde 250 kW anlık üretimi görebilecek Azimut / Eğim / Çatı yönü vb. kriterlere sahipse, cevap 250 KW AC. Böylece 200kWp üzeri üretimin olduğu her saatte üretim değerlendirilmiş olur.
Peki bir başka soru ?
** Çatısına Bi facial 250 kWp sığabilen,
** Sözleşme gücü 400 kW olan bir tesisin
AC gücü ne olmalıdır ? Veya olması gereken AC güç TEDAŞ onayı alabilir mi ?
Sözün özü, çatı ges projeleri , kolay tekliflendirilebilir , jenerik , kopyala yapıştır hale getirilmeye çalışılsa da, ve hatta bu bazı yatırımcılar gözünde rağbet görse de, her projeyi kendi özelinde değerlendirerek, katma değer yaratacak mühendisleri yetiştirmekten başka şans yok.
Utku Korkmaz